Co to jest udar?

Według defincji WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) z 1980 roku udar mózgu to nagłe wystąpienie ogniskowych lub globalnych zaburzeń czynności mózgu, trwające dłużej niż 24 godziny i wynikające wyłącznie z przyczyn naczyniowych.

W dawnym nazewnictwie możemy spotkać się z określeniami apopleksja, paraliż, itp. Zwykle udary dzieli się na niedokrwienne i krwotoczne.

Udar niedokrwienny

Przyczyną udaru niedokrwiennego jest zamknięcie światła naczynia, które doprowadza krew do mózgu. W miejscu niedokrwienia powstaje miejscowa martwica tkanki mózgowej, co wywołuje zaburzenie czynności mózgu. W przypadku udaru niedokrwiennego objawy zwykle narastają powoli w ciągu kilku godzin.

Udar krwotoczny

Przyczyną udaru krwotocznego jest przedostanie się krwi poza światło naczynia, np. z powodu pęknięcia tętniaka  lub nagłego wzrostu ciśnienia krwi i uszkodzenia ścian małych tętnic.  Objawy przeważnie pojawiają się nagle i mają dość gwałtowny przebieg.

Objawy udaru

Zarówno w przypadku udaru niedokrwiennego, jak i krwotocznego objawy mogą  przejawiać  się powstaniem niedowładów, zaburzeniami mowy, zaburzeniami widzenia, zawrotami głowy.

Czasami objawy udaru wycofują się bardzo szybko (do 24h) i nie pozostawiają żadnych zaburzeń – mówimy wówczas o tzw. przemijającym epizodzie niedokrwiennym TIA (Transient Ischemic Attack). Jeżeli objawy udaru utrzymują się dłużej niż 24h, ale mijają przed upływem 21 dni, mamy do czynienia z tzw. RIND (Reversible Ischemic Neurological Deficit). Udar mózgu to trzecia po nowotworach i chorobach układu krążenia przyczyna zgonów  i główna przyczyna inwalidztwa (często głębokiego) osób dorosłych. Objawy udaru zależą w dużej mierze od rozległości ogniska udarowego, jego lokalizacji, wieku pacjenta.

Przyczyny udaru

Wśród przyczyn udarów mózgu wymienia się wiek, predyspozycje rodzinne, problemy z ciśnieniem krwi, używki, stres. Należy przede wszystkim pamiętać, że udar to stan zagrożenia życia, więc w przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących objawów trzeba niezwłocznie wezwać pomoc.

Autor artykułu: Tatiana Lewicka